فیزیکالیزم دیدگاهی است که معتقد است هر چیزی فیزیکی است لذا آگاهی پدیداری را یک پدیده فیزیکی می داند. استدلال تصورپذیری زامبی که توسط دیوید چالمرز مطرح شده است نشان می دهد که آگاهی پدیداری نمی تواند فیزیکی باشد لذا مدعای فیزیکالیزم کاذب است. یکی از مولفه های سازنده این استدلال معناشناختی دو بعدی است. این مولفه در ساخت مقدمه اول و دوم این استدلال نقش بسیار مهمی را ایفاء می کند به طوری که بدون آن استدلال مذکور شکل نخواهد گرفت. آن در مقدمه اول تصورپذیری اولیه را تاسیس می کند و در مقدمه دوم با تاسیس امکان پذیری اولیه و ثانویه، استنتاج امکان پذیری ثانویه را فراهم می کند. هدف ما در این مقاله این است که معناشناختی دو بعدی را توضیح داده و نقش آن را در این استدلال تبیین نماییم.

مقدمه: فیزیکالیزم دیدگاهی است که معتقد است هر چیزی فیزیکی است و آگاهی پدیداری را یک پدیده فیزیکی می داند. هدف ما در این مقاله این است که از طریق استدلال تصورپذیری زامبی که توسط Chalmers مطرح شده است نشان دهیم که آگاهی پدیداری یک پدیده فیزیکی نیست در نتیجه مدعای فیزیکالیزم کاذب است. روش کار: این پژوهش بر اساس مطالعه منابع اصلی و دست اول پیرامون بحث مذکور شکل گرفته است و تلاش کرده ایم تا از طریق تحلیل مفهومی و استدلا ل های فلسفی و منطقی به نتایجی درباره آگاهی پدیداری دست یابیم. یافته ها: طبق استدلال تصورپذیری زامبی، موجودی که از نظر فیزیکی مانند انسان است اما فاقد آگاهی پدیداری می باشد تصورپذیر است و اگر این موجود تصورپذیر باشد، آنگاه آن امکان پذیر است و امکان پذیری این موجود نشان می دهد که آگاهی پدیداری یک پدیده فیزیکی نیست. این استدلال ابتدا با مطرح کردن شکاف معرفت شناختی میان دو قلمرو فیزیکی و پدیداری نشان می دهد که میان ویژگی های فیزیکی و آگاهی پدیداری استلزام معرفت شناختی وجود ندارد، یعنی می توان یکی را بدون دیگری تصور کرد سپس برای شکاف موجهاتی میان آن دو استدلال می کند، یعنی امکان پذیر است که ویژگی های فیزیکی وجود داشته باشند اما آگاهی پدیداری وجود نداشته باشد و سرانجام از این شکاف موجهاتی برای شکاف هستی شناختی و رد استلزام هستی شناختی میان ویژگی های فیزیکی و آگاهی پدیداری استدلال می کند و نشان می دهد که ویژگی های فیزیکی آگاهی پدیداری را ضرورت نمی بخشند. نتیجه گیری: آگاهی پدیداری و ویژگی های فیزیکی از نظر هستی شناختی از هم مستقل هستند، آگاهی پدیداری یک پدیده فیزیکی نیست در نتیجه مدعای فیزیکالیزم کاذب است.

یگانه انگاری راسلی، عنوان یکی از جدیدترین نظریه های فلسفه ذهن است. این نظریه مدعی غلبه بر مشکلات نظریه های فیزیکی انگار و دوگانه انگار است. به طور خاص مشکل عمده فیزیکی انگاری، تبیین آگاهی پدیداری است. یکی از مهم ترین استدلال های موجود علیه فیزیکی انگاری استدلال زامبی یا استدلال تصورپذیری است. یگانه انگاری راسلی بر اساس یک فهم هستی شناسانه متفاوت از عالم، مدعی است ویژگی های درونی (ذاتی) اشیاء فیزیکی که تاکنون مورد غفلت نظریه های فیزیکی واقع شده اند، منشاء ظهور آگاهی پدیداری است. بر این اساس، یگانه انگاری راسلی مدعی ارایه تبیینی مناسب از آگاهی پدیداری است که با عالم فیزیکی، یکپارچه است. در این مقاله، پس از تقریر دو نظریه فیزیکی انگاری و یگانه انگاری راسلی، نسبت آن دو تا اندازه ای روشن می شود و نشان داده می شود که تبیین های فعلی نظریه یگانه انگاری راسلی برای مرزبندی آن با فیزیکی انگاری کافی نیست. همچنین بیان خواهد شد که استدلال تصورپذیری که علیه فیزیکی انگاری طرح شده است علیه یگانه انگاری راسلی (اگر آن را فیزیکی انگار قلمداد کنیم) کار نمی کند.

رشد جمعیت و تأثیر آن بر شهرنشینی و شهرسازی تغییر شکل بافت های سنتی را سرعتی فزاینده و به دور از سیر رشد طبیعی آن ها بخشیده است. مراکز شهرها به عنوان قطب های اقتصادی، اجتماعی شهرها، به صورت مداوم، به واسطه ساخت و سازهای جدید، دستخوش تغییر قرار می گیرد و سرعت آهنگ این تغییرات سبب می شود ساختار شهرها و سازمان کالبدی آن ها از نظم پاسخگو و هویتمندی تبعیت نکرده و میزان تصورپذیری شهر نزد مردم تا حد زیادی کاهش یابد. عدم خوانایی و تصورپذیری شهر باعث ایجاد تصویر مبهم از این مراکز شده و راه یابی افراد به سمت عناصر مهم را با مشکل مواجه می نماید. این در حالی است که با تقویت کیفیت خوانایی و تصورپذیری در محیط های شهری، مردم می توانند مظاهر احساسی شهر را بی آن که خللی به تصویر نخستین و اصلی آن ها از شهر وارد آید، درک کرده و هر عامل تازه را با عوامل قدیمی پیوند دهند. این مقاله، با هدف شناسایی و ارزیابی مؤلفه های ادراکی و ارتقای خوانایی و تصورپذیری و تدوین چارچوبی جهت سنجش این کیفیت ها به استخراج شاخص های کیفیت خوانایی و تصورپذیری در قالب سه لایه ادراکی-بصری، فضایی-کالبدی و عملکردی-فعالیتی براساس دیدگاه نظریه پردازان می پردازد و سپس با روشی توصیفی-تحلیلی میزان خوانایی و تصورپذیری مرکز شهر قم را به عنوان مورد مطالعاتی، مورد ارزیابی قرار می دهد. شیوه جمع آوری اطلاعات میدانی بر پایه مشاهده، مصاحبه، اخذ نقشه شناختی بوده است. در بخش تحلیل نیز تکنیک نحوفضا، تکنیک SPSS، تکنیک های ارزیابی نقشه ذهنی مورد استفاده قرار می گیرد. نتایج نشان داد میزان شکل گیری ساختار محدوده در سطح جزء در ذهن افراد در وضعیت متوسط و در سطح کل در وضعیت مطلوبی قرار دارد. پیکربندی فضایی محدوده به لحاظ ارتباط کل و جزء دارای خوانایی مناسبی است؛ اما توزیع تقاطع ها و فاصله آن ها از ساختار اصلی در کل مجموعه در جهت بهبود خوانایی عمل نمی کند.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (pdf) مراجعه فرمایید.

هدف از انجام این پژوهش مطالعه و تحقیق بروی استدلالهای به کاررفته در آیات تحدی بر اساس چارچوب معرفی شده داگلاس والتون (2008) است. در این پژوهش استدلال های آیات تحدی را با استدلال های پیشنهادی والتون(2008) مقایسه، و سپس به بررسی نتایج حاصل از آن پرداختهایم. والتون در حوزه فلسفه به بررسی انواع استدلالهای مورد استفاده در بافتهای مختلف پرداخته است و شاکلههایی برای هرکدام از این استدلالها طرح ریزی کرده است. قصد ما بررسی استدلال در بافت قرآنی و به ویژه استدلال مستتر در آیات تحدی است. ازآنجایی که به باور مسلمانان بهترین استدلال برای انسان ها از جانب خداوند مطرح می شود بررسی استدلال های قرآن و به طور خاص آیات تحدی به عنوان یکی از راه های اقناع منطقی انسان و مقایسه با انواعی که توسط انسان ها مطرح می شود ضروری به نظر می رسد. نتایج این بررسی می تواند بیانگر نوعی نگاه روان شناختی از روحیات و منطق انسان باشد که علم خداوند به آن احاطه دارد و به انسان شناسی عمیق تر و صحیح تر بیانجامد. میدانیم که خداوند در قرآن در پنج آیه به همانند طلبی سخنی مانند قرآن پرداخته است و از مشرکان خواسته است که اگر ادعا دارید که این قرآن سخن بشری (و گفتهی شخص پیامبر) است پس مانند آن را بیاورید. به این گونه آیات تحدی گفته میشود. به نظر میرسد این نوع استدلال نوعی منحصربه فرد از انواع استدلال ها باشد که با توجه به معنای اصطلاحی آن در چارچوب والتون جای نداشته باشد. در این پژوهش پس از بررسی آیات مربوط به تحدی و مقایسه آن ها با هرکدام از طرحوارههای والتون به این نتیجه رسیدیم که استدلال به کاررفته در تحدی با هیچ یک از شصت مورد طرحوارهی استدلال معرفی شده توسط والتون مطابقت نداشته است و بنابراین آن را به عنوان استدلالی با طرحوارهی جدید به این مدل معرفی کردیم.

مهم ترین پرسش در زمینه روش شناسی علوم اجتماعی یگانگی یا دو گانگی روش این علوم با روش علوم فیزیکی بوده است. یکی از روایت های متمایل به دو گانگی روش شناختی، روش استدلال در علوم اجتماعی را برهان طبیعی می شمارد. برهان طبیعی جایگاهی میان روش اقناع عرفی و روش اثبات قانون وار دارد و بیش از فرمالیسم و زبان مصنوعی به زبان طبیعی متکی است. گفته می شود که علوم اجتماعی در چنین فضایی تحمل ابطال گرایی و قانون وارگی را ندارد. این مدعا، احتمالا، در علم سیاست، و مردم شناسی کمتر از جامعه شناسی، و اقتصاد مناقشه برانگیز است، اما در هر حال، هسته سخت مدعای مورد نظر، عموم علوم انسانی و اجتماعی را فرو می پوشد. نظریه مورد بحث متکی بر ایده دو گانگی بنیادین روش علوم انسانی و غیر علوم انسانی است. مقاله حاضر در مقام شرح و تفسیر این ایده، مبانی، مدلولات و نتایج آن و اشاره ای انتقادی به آن است. در قالب یک تحلیل فلسفی و یک روش مقایسه ای، از این ایده دفاع خواهم کرد که دوانگاری سخت کیش، در برابر کثرت گرایی روشی که منکر نوعی وحدت جنس بعید علم نباشد، قابل دفاع نیست.

استدلال برآمده از کژنمایی و استدلال برآمده از توهّم بی واسطه گی تجربۀ ادراک بصری را رد می کنند. اگرچه استدلال نخست شامل دو مقدّمۀ مناقشه برانگیز است (اصل پدیداری و فرض نوع مشترک)، استدلال دوم تنها شامل فرض نوع مشترک است. نشان می دهم که این دو استدلال، علاوه بر مقدّمات متفاوت، ناظر بر دو موضوع متفاوت هستند. استدلال برآمده از کژنمایی ناظر بر عین تجربۀ ادراکی است، در حالی که استدلال برآمده از توهّم ناظر بر چیستی تجربۀ ادراکی است. بر این اساس، دو معنا را از بی واسطه گی تجربۀ ادراک بصری پیشنهاد می دهم. بنا به معنای اول، تجربه بی واسطه است، اگر آنچه تجربه دربارۀ آن است، خود جهان خارج باشد. اما بنا به معنای دوم، تجربه بی واسطه است، اگر خود جهان خارج، نه واسطه یا بازنمودی از آن، تجربه را قوام دهد.

تأمل پیرامون مسئلة شر و ارتباط آن با خداباوری از موضوعات فلسفی ای است که در طول تاریخ مورد بحث و گفت وگو بوده است. از جمله اندیشمندانی که در دوران معاصر به این مسئله پرداخته ، بروس رایشنباخ است. وی در پاسخ به برهان احتمالاتی شر، علاوه بر تبیین دقیق شرور اخلاقی، توضیحی جامع پیرامون چرایی شرور طبیعی مطرح ساخته که با عنوان «تئودیسة قوانین طبیعی» شناخته شده است. بر مبنای این تئودیسه، شرور طبیعی لازمة قانون مندی جهان طبیعی است و قانون مندی نیز شرط ضروری تحقق فاعل-های مختار است. اشکالِ مهمی که به این تئودیسه وارد شده آن است که می توان جهانی را با قوانین یا شرایط متفاوت تصور کرد به گونه ای که فاقد شرور طبیعی، و یا، دست کم، مشتمل بر شرور طبیعی کمتری نسبت به جهان واقع باشد. پیش فرض اساسیِ این اشکال، اعتبارِ استنتاج «امکان» از «تصورپذیری» است که در فلسفة تحلیلی معاصر مورد تدقیق قرار گرفته است. به عنوان نمونه، دیوید چالمرز به صورت تفصیلی با بررسی انحای گوناگون تصورپذیری، این استنتاج را جز در شرایطی خاص نمی پذیرد. هدف این مقاله، بازخوانی دقیق تر تئودیسة قوانین طبیعی رایشنباخ با استفاده از نظریة چالمرز دربارة استلزام تصورپذیری-امکان است. در نتیجه، با تضعیف اشکال تصورپذیری جهان بدون شر این تئودیسه تقویت گشته است.

اعتباریات از مسایل مهم فلسفه جدید اسلامی و نیز علم اصول است. در فلسفه اسلامی سنتی «اعتباریات» به صورت مستقل مورد بحث قرار نگرفته است؛ تا این که علامه طباطبایی در کتاب «اصول فلسفه و روش رئالیسم» آن را مطرح می کند. در علم اصول هم، صرفا مجموعه مباحثی پراکنده در این زمینه وجود داشته و تحت عنوان واحدی مطرح نشده است و آن مباحث هم عمق کافی ندارد. در سلسله بحث های «فلسفه علم اصول» بحث اعتباریات را به صورت برجسته مورد تحقیق قرار داده ام. یکی از مباحث قابل طرح در این زمینه جریان استدلال منطقی در اعتباریات و عدم آن است. علامه طباطبایی و شاگرد بزرگ او شهید مطهری، بر عدم جریان استدلال منطقی در اعتباریات استدلال می کنند. راقم این سطور گمان می کند که این نظر درست نیست. مقاله حاضر این استدلال را بازگو می کند.